Thí dụ trong Tích Thiên Tủy (1)

丙子 己亥 乙亥 丙子

庚子 辛丑 壬寅 癸卯 甲辰 乙巳

乙 亥日元，生于亥月，喜其天干两透丙火，不失阳春之景。寒木向阳，清而纯粹，惜乎火土无根，水木太重，读书未售；兼之中年一路水木，生扶太过，局中火土皆 伤，以致财鲜聚而志未伸。然喜无金，业必清高。若以年时为乙木病位，月日为死地，岂不休囚已极，宜用生扶之运？今以亥子之水作生论，则不宜再见水木也。

Bính Tý - Kỷ Hợi - Ất Hợi - Bính Tý

Canh Tý, Tân Sửu, Nhâm Dần, Quý Mão, Giáp Thìn, Ất Tỵ

Ất hợi nhật nguyên, sinh vu hợi nguyệt, hỷ kỳ thiên can lưỡng thấu bính hỏa, bất thất dương xuân chi cảnh. Hàn mộc hướng dương, thanh nhi thuần túy, tích hồ hỏa thổ vô căn, thủy mộc thái trọng, độc thư vị thụ; kiêm chi trung niên nhất lộ thủy mộc, sinh phù thái quá, cục trung hỏa thổ giai thương, dĩ trí tài tiên tụ nhi chí vị thân. Nhiên hỷ vô kim, nghiệp tất thanh cao. Nhược dĩ niên thời vi ất mộc bệnh vị, nguyệt nhật vi tử địa, khởi bất hưu tù dĩ cực, nghi dụng sinh phù chi vận? Kim dĩ hợi tý chi thủy tác sinh luận, tắc bất nghi tái kiến thủy mộc dã.

(Chương 9-Can Chi tổng luận)

Trong Tích Thiên Tủy, 1 thí dụ có thể lập lại nhiều lần, vì tác giả (Nhâm Thị) muốn nhấn mạnh vào 1 vấn đề. Như thí dụ Bính Tí-Kỉ Hợi-Ất Hợi-Bính Tí là nói tới Ất tử ở Hợi. Có vài luận điểm cho điều này mà chúng ta lại phải cần phân tích ra cho rõ:

1. Không phải cứ nhật can rơi vào cung từ Suy đến Tuyệt là nhược, và tức khắc dùng Ấn Kiêu để bổ cứu cho nó. Có nghĩa là có trường hợp Ất tử ở Hợi vẫn là suy yếu khi xét cả tứ trụ, mộc khí rất nhược. Lúc đó thì phải dùng Ấn Kiêu chứ! Riêng đối với quan điểm của Nhâm Thị trong khi bình chú Tích Thiên Tủy thì không xét can âm trong vòng trường sinh mà chúng ta đã học. Vì thế trong tất cả các thí dụ của Tích Thiên Tủy ta sẽ thấy Ất cũng như Giáp, đều là Mộc khí, và chỉ xét Mộc trường sinh ở Hợi.

Trong tứ trụ trên, thì chính Ấn Kiêu đã quá vượng, còn suy nghĩ dụng Ấn làm gì nữa? Quả thật, chỗ này tôi đã không khỏi thắc mắc ngay từ lúc mới đọc! Thành thử, sau này có người phê bình lại Nhâm Thị rất nặng, đại khái như luận giải trên.

2. Không phải cứ sinh mùa đông là lấy Hỏa làm dụng thần, sinh mùa hè thì dụng Thủy. Dụng thần điều hầu là một yếu tố để xét, chứ không phải là cứu cánh cuối cùng. Ở thí dụ trên, vì có 2 Bính hỏa thấu can, nên mới nói là "rất mừng được lưỡng hỏa". Tứ trụ được thăng bằng trở lại. Đồng ý.

Tuy thế, hỏa này tuy lộ mà không có gốc, Nhâm Thị cũng nhận xét như thế. Kể như chỉ là "hàn mộc hướng dương", giải thích cho người này là chí khí có đủ, học tập cần mẫn, ý vươn lên... Nhưng hy vọng rất mỏng vì hỏa không có gốc, là không có "đất" để bám, diễn theo nghĩa đen là vậy.

3. Bình thường xét tứ trụ này là hẳn nhiên nghĩ ngay đến tòng cường cách (theo Thủy), vì nếu lập biểu đồ sẽ thấy rõ tứ trụ bị nghiêng về Thủy, lại khuyết Kim. Hành vận là Tí trước, Sửu sau, rồi mới sang Mộc. Nên rất dễ cho rằng phải tòng cường cách.

Nhưng hãy để ý câu: "Tứ trụ mừng không thấy kim..." vì Kim sinh Thủy và khắc Ất mộc. Hai yếu tố này không có, tức là Ất mộc được thoát. Nếu cho rằng Ất cũng như Giáp, vượng ở Hợi thì chẳng nên không sợ khắc hay sao?

Tứ trụ chòng chành, nghiêng về Ấn Kiêu, Thực Thương và Tài thấu, không có Quan Sát, thì cũng rõ là sẽ thành công ở mặt kinh doanh, buôn bán nhất thời nào đó. Vì Thực Thương sinh Tài, cũng như Ấn sinh Tỉ Kiếp.

Câu hỏi là cuối cùng cuộc đời người này trường thọ thành công về mặt Tài như thế nào? Theo Nhâm Thị nói trên thì ta hiểu là "hỏa thổ thì bị thương, thủy mộc thì thái quá, kim thì không có", vậy rốt cục là ông ta muốn nói gì?

- Luận Mệnh qua 8 chữ rất kỹ, suy ra được cả 5 hành vượng nhược ra sao, kết luận là mệnh đó quý hay là phú, hoặc là bần, yểu, tiện cách....
- Hành vận là điểm chốt lại để xét có cứu hay không.

Tại sao? 3 trụ năm, ngày, giờ không nhúc nhích thay đổi, chỉ có trụ tháng biến thiên thành đại vận. Có phải "bí mật" đều nằm ở điểm này không?